اکنون مشاوران ترامپ جدا از بحث ممانعت از تمایلات جنگطلبانه ترامپ، تلاش میکنند تا از ارتباط مستقیم میان او و رئیسجمهوری ایران جلوگیری کنند. چراکه ممکن است او تا حدی برای این دیدار خام باشد که نتواند چنین نشستی را مدیریت کند و این موضوع موجب تضعیف تلاشهای آنها برای حفظ فشارها بر کرهشمالی شود.
به گزارش گروه اقتصاد بینالملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، روزنامه نیویورکتایمز با پرداختن به گمانهزنیها در رابطه با احتمال دیدار رهبران ایران و ترامپ و فرصتها و چالشهای آن برای دو کشور نوشت: سال گذشته زمانی که دونالد ترامپ نخستین حضور خود در سازمانملل را تجریه میکرد با به تمسخر گرفتن کیمجونگاون، رهبر کره شمالی او را «مرد موشکی» خطاب و تهدید کرد که این کشور را با خاک یکسان میکند. او همچنین وعده داد توافق هستهای ایران را که از نظر او مایه شرمساری آمریکا بهشمار میرود پاره کند.
اکنون او یکبار دیگر در موضع سخنرانی قرار گرفتهاست تا در مورد پیشرفتهایی صحبت کند که از سال گذشته با کیم که اکنون او را «باشرافت» میخواند، داشته است. این درحالی است که در همین زمان اسنادی مبنی بر ادامه تلاش رهبر کرهشمالی برای ساخت تسلیحات هستهای منتشر شده است. از سوی دیگر با اینکه او به وعده دیرینه خود در راستای خروج از توافق هستهای با ایران جامه عمل پوشاند اعلام کردهاست که در هر زمانی برای دیدار با حسن روحانی، همتای ایرانی خود آماده است. بزرگترین چالش برای مشاوران ترامپ در نشست سالجاری رخ دادن روند معکوس نسبت به سال گذشته است. نهتنها ممکن است او به طرز خطرناکی نرمهای دیپلماتیک را نادیده بگیرد بلکه این احتمال وجود دارد که برای دیدار با دشمنان دیرینه آمریکا بسیار مشتاق نیز باشد. هر یک از این احتمالات منجر به تکاپو افتادن مشاوران ترامپ میشود؛ افرادی که بهطرز جاهلانهای دارای مواضع خصمانه علیه کرهشمالی و ایران هستند و اعمال فشار بر آنها را به مذاکره ترجیح میدهند. دیدار با مون جائه این، رئیسجمهور کره جنوبی نیز برای آنها(مشاوران) نگرانکننده است چراکه میتواند مسیر انجام دیدار دیگری میان ترامپ و کیم را هموار کند. رابرت مالی، از مذاکرهکنندگان ارشد آمریکا با ایران در دولت اوباما معتقد است که ترامپ آماده است تا به تهدیدات خود ادامه دهد اما بهدنبال دستیابی به توافق قرن نیز هست. به گفته او در رابطه با کرهشمالی این مدل نتیجهبخش بود چراکه کیم نیز تمایل به مذاکره داشت، اما در قبال ایران مشکل اصلی آن است که رهبران ایران معتقدند چنین دیداری موجب اعتبار بخشیدن به این استراتژی ترامپ میشود.
مقامات آمریکایی تاکید کردهاند که بسیار بعید است دیداری میان ترامپ و روحانی انجام شود. دلیل عمده این گمانهزنی نیز آن است که مقامات ایران نسبت به برگزاری چنین دیداری ابراز بیمیلی کردهاند. مایک پمپئو، وزیرخارجه روز جمعه حتی موانع بیشتری را مطرح کرد و گفت که آمریکا خواستههای سادهای را دارد که ایران باید پیش از ارتباط مستقیم با آمریکا به آنها جامه عمل بپوشاند که این خواستهها شامل توقف توسعه برنامه موشکی و توقف حمایت از(تروریسم) است. اما مطرح ساختن چند درخواست برای ایرانیها یک روی سکه است و مدیریت اعتقاد ترامپ به اینکه میتواند در برابر هر رهبری بایستد و توافقی را امضا کند روی دیگر. نمونهای از این چالش را میتوان آماده شدن او برای برای عهدهدار شدن ریاست نشست شورای امنیت دانست. در ابتدا ترامپ درصدد بود تا موضوع ایران را نقطه کانونی نشست شورای امنیت قرار دهد، بهنحوی کهخواستههای مورد نظرش را برای اینکه ایران بتواند به یکتوافق جدید با ایالاتمتحده دست یابد در فهرستی اعلام کند. همچنین او بنا داشت تا متحدانواشنگتن از جمله انگلیس، فرانسه و آلمان را که از اعضای برجام هستند در صورتی که تمام روابط تجاری خود با تهران را متوقف نکنند به اعمال تحریم های سرسختانه تهدید کند.
اما آلمان و انگلیس به این طرح اعتراض کردند چراکه بهزعم آنها این امر موجب تعمیق شکاف در جبهه غربی خواهد شد؛ جبههای که ترامپ با خروج از برجام بدون اعتنا به نظر اروپا که معتقد بود برجام از دستیابی ایران به تسلیحات هستهای ممانعت میکند آن را ایجاد کرده است. در واقع اتحادیه اروپا هشدار داده است درصورتی که شرکتی به خواسته واشنگتن عمل کند آن را جریمه میکند. براساس گفته یک دیپلمات اروپایی در ابتدا اعتراض آلمان و انگلیس مورد توجه کاخسفید قرار نگرفت اما پس از مدتی نظر ترامپ تغییر یافت و البته عامل اصلی آن جان بولتون، مشاور امنیت ملی است که پیشتر نیز در کسوت سفیر آمریکا در سازمانملل حضور داشته است. او دریافت در صورتی که ایران موضوع اصلی بحث جلسه باشد حسن روحانی براساس قوانین سازمانملل حق نشستن بر کرسی شورای امنیت در مقامپاسخگویی به ترامپ را کسب میکند. نتیجه گفتوگوهای بولتون با ترامپ تغییر دستور کار او از موضوع مقابله با ایران به بحث اشاعه تسلیحات هستهای و کشتار جمعی بود. درحالیکه مشخص نیست مقامات کاخسفید به این موضوع پی برده باشند این مساله بحث نشست شورای امنیت در سال ۲۰۰۹ نیز بود که ریاست آن را باراک اوباما عهده دار بود.
این درحالی است که روز جمعه ترامپ با اعلام اینکه او هفته بعد نشست شورای امنیت با موضوع ایران را ریاست میکند باعث پیچیدهتر شدن مسائل شد. این اظهارنظر غیرمنتظره ترامپ اروپاییها را که تصور میکردند موضوع حل شدهاست به تکاپو واداشت. این دیپلمات اروپایی میگوید که مقامات کاخسفید نمیتوانستند دلیل این توییت را توضیح دهند اما به اروپاییها اطمینان دادند که برنامه مورد توافق در شورای امنیت دنبال خواهد شد. حسن روحانی اما از سوی دیگر در تلاش است تا حملات آمریکا را در شورای امنیت را با اظهارات کوبنده پاسخ دهد و شکافی را که ترامپ با خروج از برجام میان غرب و واشنگتن ایجاد کرده است تعمیق ببخشد. روز یکشنبه او اعلام کرد که سازمان ملل در قبال حمله تروریستی که موجب جان باختن ۲۹ نفر شد مسوول است. روحانی درصدد است تا در دیدار با اندیشکدهها، خبرنگاران و استادان دانشگاه از ایران تصویر یک کشور صلحطلب را ترسیم کند که با غرب به یک توافق رسید و به تعهداتش نیز پایبند بود درحالیکه ترامپ به سادگی از آن خارج شد.» روحانی در مقالهای که در واشنگتنپست منتشر شد اعلام کرد زمانی که ترامپ از برجام خارج شد من نیز میتوانستم خروج ایران از این توافق را تایید کنم اما اطمینان داشتم این اقدام موحب افزایش ناامنی و بیثباتی در منطقه میشد. بهگفته روحانی او چنین ریسکی را انجام نداد چرا که دولت ترامپ انتظار خروج متقابل ایران از برجام را داشت تا بتواند علیه ایران ایجاد اجماع کند و تحریمهای گذشته بهجای خود بازگردند. اما اقدام ایران این حرکت ترامپ را خنثی کرد. اگرچه مشخص نیست که روحانی بتواند این موضع را حفظ کند. میزان صادرات نفت ایران به سرعت درحال کاهش است. از سویدیگر شرکتهای مهم اروپایی که وعده سرمایهگذاریهای عظیم را داده بودند درحال خروج از این کشور هستند. همچنین کاخسفید معتقد است که دور جدید تحریمهای ایران بسیار مخرب بوده تا حدی که ممکن است موجب سرنگونی حکومت مستقر در تهران شود.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
پنجشنبه 21,نوامبر,2024